Το πολύ βολικό δόγμα της "θυμωμένης ψήφου"

Προσπαθώντας κανείς να εξαγάγει κάποια πρώτα συμπεράσματα από την εκλογική αναμέτρηση της 6ης Μαΐου, χρήσιμο θα ήταν, κυρίως εξαιτίας της σύγχυσης που επικρατεί, να διακρίνει και να επιχειρήσει να ερμηνεύσει όχι συνολικά αλλά κατά περίπτωση. Σαφώς, έχουμε λοιπόν νικητές και ηττημένους. Στο δεύτερο μέτωπο είναι προφανές ότι κατατάσσονται αφενός τα δύο μέχρι πρότινος, αποκαλούμενα, και κόμματα εξουσίας, ο ΛΑΟΣ αλλά και το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας. Στο πρώτο αναμφισβήτητα ανήκει ο ΣΥΡΙΖΑ του Αλέξη Τσίπρα, οι Ανεξάρτητοι Έλληνες του Πάνου Καμμένου, η Χρυσή Αυγή, αλλά- κι ας το βρει κανείς ενδεχομένως υπερβολικό, το νεοσύστατο "Δημιουργία Ξανά" του Θάνου Τζήμερου. Στις πρώτες αναγνώσεις του εκλογικού αποτελέσματος θεωρείται σχεδόν δεδομένο ότι η ήττα των μεν συνδέεται με τη νίκη των δε. Όσο παράδοξο κι αν ακούγεται, ίσως θα πρεπε να αφήσουμε ανοιχτό το ενδεχόμενο αυτές οι δύο συμπεριφορές να μην είναι παραπληρωματικές, να μην είναι οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος.

Για τους ηττημένους της υπόθεσης το μήνυμα είναι σαφές. Μπορεί οι ίδιοι να αποδίδουν την επιλογή του εκλογικού σώματος, εν όλω, σε "δικαιολογημένη οργή", αυτή η ερμηνεία, ωστόσο, παρότι εξαιρετικά βολική, δεν κάνει τίποτε περισσότερο από το να επιβεβαιώνει το πόσο έχουν απωλέσει την επαφή τους με την πραγματικότητα και τον παλμό της κοινωνίας (του εκλογικού σώματος, αν προτιμάτε) οι άλλοτε μεγάλες δυνάμεις της ελληνικής πολιτικής σκηνής.  Είναι μια προσέγγιση αφενός αλαζονική, αφετέρου εξαιρετικά υποτιμητική για τους πολίτες που άσκησαν το εκλογικό τους δικαίωμα. Είναι σαν να έχει εθιμικά καθιερωθεί ένα "τεκμήριο νίκης" για τα δύο "μεγάλα" κόμματα. Ας ξεκαθαριστεί καταρχάς αυτό: η ιστορία και οι πολίτες που συγκροτούν το εκλογικό σώμα δεν χρωστούν την εξουσία σε κανέναν. Το γεγονός ότι συγκεκριμένοι πολιτικοί φορείς πρωταγωνιστούν εδώ και δεκαετίες δεν έχει παγιώσει κάποιο εκλογικό κεφάλαιο σώνει και ντε αδιαπραγμάτευτο.

ΠΑΣΟΚ και ΝΔ καταψηφίστηκαν όχι μόνο γιατί οι πολίτες είναι δυσαρεστημένοι γιατί τους μείωσαν μισθούς και κατήργησαν προνόμια, αλλά γιατί επέλεξαν αυτόν τον δρόμο προκειμένου να μην ταράξουν τα νερά της παλαιοκομματικής πελατειακής τους κοίτης (λιμνάζοντα από δεκαετίες). Γιατί δεν στάθηκαν ικανοι να βοηθήσουν την Ελλάδα να ξεπεράσει την κρίση ή έστω να κάνει κάποια αποφασιστικά βήματα προς αυτήν την κατεύθυνση, παρά το γεγονός ότι οι περισσότεροι έβαλαν πλάτη για μεγάλο χρονικό διάστημα από την αρχή αυτής της περιπέτειας. Καταψηφίστηκαν γιατί καθυστέρησαν να κάνουν οποιαδήποτε μεταρρύθμιση. Απορρίφθηκαν γιατί φάνηκαν κατώτεροι των περιστάσεων. Γιατί κατήργησαν εν τοις πράγμασι κάθε εναπομείναν ίχνος κοινωνικής δικαιοσύνης.  Γιατί δεν έμειναν πιστοί στον λόγο τους. Γιατί  υποτίμησαν τη νοημοσύνη των ψηφοφόρων τόσο με τα πεπραγμένα της θητείας τους, όσο και με το προεκλογικό τους αφήγημα (εδώ ας προστεθούν και τα προεκλογικά θαύματα εξάρθρωσης κυκλωμάτων διαφθοράς, προστασίας της δημόσιας υγείας, σύλληψης πρώην υπουργού κτλ κτλ). Με λίγα λόγια, γιατί η πολιτική τους απέτυχε. Τι πιο απλό από αυτό; Τι πιο αρκετό για να δικαιολογήσει την απόρριψη; Δεν είναι καταψήφιση από θυμό και οργή λοιπόν. Είναι ενσυνείδητη πολιτική επιλογή που συνίσταται στο πολύ απλό: "εγκαταλείπω τις πολιτικές δυνάμεις που ενώ δοκιμάστηκαν ξανά και ξανά, απέτυχαν παταγωδώς". 

Η απόπειρα να εγκλωβιστούν οι πολίτες σε τρομοκρατικά ή εκβιαστικά διλήμματα τύπου "στάση πληρωμών αμέσως μετά τις κάλπες αν το αποτέλεσμα δεν είναι το επιθυμητό" ή τα τσιτάτα όπως "δίνη ακυβερνησίας" κτλ., δεν τελεσφόρησαν, όχι γιατί οι ψηφοφόροι γίναμε ξαφνικά οπαδοί της μπλόφας, που φαίνεται να πουλάει ο κ. Τσίπρας και ο κ. Καμμένος, αλλά γιατί υπάρχει ακόμη στην πολιτική μας νοοτροπία αξιωματικά αποτυπωμένο το νόημα και η αξία των εκλογών ως της ύψιστης και αδιαπραγμάτευτης δημοκρατικής λειτουργίας. Κοινώς, απέναντι στον τραμπουκισμό, ο πολίτης-προστατευμένος πίσω από την ανωνυμία της ψήφου του- ανθίσταται.

Το ΠΑΣΟΚ και η ΝΔ έχουν τη χρυσή ευκαιρία να κάνουν πράξη αυτό που ψευδεπίγραφα επαγγέλλονται εδώ και χρόνια: την αλλαγή και την ανανέωση. Απ όταν ανέλαβε το υπουργείο Οικονομικών αλλά και προεκλογικά ο κ. Βενιζέλος συνήθιζε να λέει ότι είναι ανάγκη "να ξαναγνωριστούμε και να οργανώσουμε τη φυγή προς τα μπρος". Η Μεταπολίτευση, που γέννησε το ΠΑΣΟΚ από χθες πέρασε στην ιστορία. Αν δεν θέλουν να ακολουθήσει την ίδια πορεία και η "δημοκρατική παράταξη", πρέπει να σιωπήσουν, να ξαναγνωριστούν και κατόπιν να μας ξανασυστηθούν προτείνοντας το επόμενο "κοινωνικό συμβόλαιο".

Ως προς τη Νέα Δημοκρατία αποκλειστικά,  ίσως εδώ τα πράγματα να είναι κάπως διαφορετικά. Σε κάθε περίπτωση, όμως, κι εδώ ο πολίτης δεν καταψήφισε σε κάθε περίπτωση από οργή και μόνο. Η ανεύθυνη ρητορική που αναπτύχθηκε από την ηγεσία του κόμματος αναφορικά με το μνημόνιο, ενώ όλοι βλέπαμε και γνωρίζαμε ότι είναι θέμα χρόνου η αλλαγή στρατοπέδου, η διολίσθηση προς τα άκρα της δεξιάς, το όψιμο ενδιαφέρον για θέματα μείζονος σημασίας όπως το μεταναστευτικό- που ανέβηκε στην ατζέντα μόνο όταν έγινε αντιληπτό ότι η Χ.Α. ενισχύεται επικίνδυνα,οι σταλινικές πρακτικές στον χειρισμό των εσωκομματικών που οδήγησε στον κατακερματισμό και την γέννηση a priori ηρωοποιημένων πολιτικών φορέων (βλ. Ανεξάρτητοι Έλληνες), είναι ορισμένες από τις συνιστώσες της εκλογικής συντριβής. Εκ των ων ουκ άνευ σ αυτόν τον απολογισμό της ήττας και τα πεπραγμένα της Νέας Δημοκρατίας. Πόσοι έχουν ξεχάσει την καταστροφική οικονομική πολιτική του Κώστα Καραμανλή; Δεν πάνε πια και τόσα χρόνια από τότε...

Μετά την δεδηλωμένη που απωλέσθη, είναι καιρός το ΠΑΣΟΚ και η ΝΔ να εγκαταλείψουν και την κεκτημένη τους ταχύτητα. Αυτή που κτήθηκε μέσω της εξουσίας χρόνο με τον χρόνο από την Μεταπολίτευση μέχρι σήμερα.


Για τον Λαϊκό Ορθόδοξο Συναγερμό, τα πράγματα είναι πολύ πιο απλά. Η κωλοτούμπα στην κωλοτούμπα (και με τον αστυφύλαξ και με τον χωροφύλαξ δεν γίνεται), το γεγονός ότι οι δυο μεγάλες φίρμες του μαγαζιού (βλ. Γεωργιάδης και Βορίδης) εμφανίζονται πια σε μεγαλύτερη πίστα αλλά και η εμφάνιση της Χρυσής Αυγής που έκανε τον εθνικισμό και τη φασιστική ρητορική του ΛΑΟΣ να παραπέμπει σε παιδική χαρά, έθεσαν τον κ. Καρατζαφέρη εκτός. (Τι να τον κάνεις τον γιαλαντζί φασίστα όταν έχεις τον original;)


Απλά φαίνεται να είναι τα πράγματα και για τον αριστερό χαμένο της υπόθεσης. Το ΚΚΕ προβάλει σαν ατού του αυτό που φαίνεται για τον ψηφοφόρο να είναι το μεγάλο του μειονέκτημα. Το πρόγραμμα του κόμματος είναι ίδιο από τη γέννησή του. Την ώρα που και τα τελευταία προπύργια του κομμουνισμού κάνουν παραχωρήσεις και εκλογικεύσεις για να προσαρμοστούν στην πραγματικότητα, το ελληνικό κομμουνιστικό κόμμα παραμένει προσκολλημένο στις ανέφικτες μονολιθικές του προτάσεις. Και κάτι ακόμη: το ΚΚΕ δεν επιθυμεί να κυβερνήσει και δεν επιθυμεί να παραμείνει η Ελλάδα στην ΕΕ.

Το μήνυμα της κάλπης ήταν ηχηρό. Οι πολιτικές δυνάμηεις της ήττας έχουν την ιστορική ευκαιρία να αφουγκραστούν τους πολίτες και, χωρίς να διολισθήσουν στον λαϊκισμό που τις ανέδειξε κατά το πρόσφατο παρελθόν, να ανοίξουν ένα νέο κεφάλαιο στην ιστορία τους. Αν δεν τα καταφέρουν, πολύ δύσκολα θα αποσπάσουν ως θετική ψήφο, ποσοστά αντίστοιχα της ιστορίας τους.


*Η φωτό κυκλοφορεί ευρέως στο διαδίκτυο. Ο ψηφοφόρος -η πολιτική ωριμότητα του οποίου ελέγχεται, αν αυτό το ψηφοδέλτιο έριξε στην κάλπη- αγνοείται!